Kính chào Quý vị, tôi là Mục sư SƠN.Cảm ơn Chúa cho chúng ta cùng được học Kinh thánh là Lời của Đức Chúa Trời. Hôm nay chúng ta cùng nhau học qua Bố Cục của sách Ê-xơ-tê, tức là học lược qua toàn bộ sách để nắm được nội dung sách.
Một số người thích nhìn sách Ê-xơ-tê như một vở kịch, mà nhân vật chính là Ê-xơ-tê. Câu gốc được chọn cho sách Ê-xơ-tê là 4:14, “Vì nếu ngươi làm thinh trong lúc nầy đây, dân Giu-đa hẳn sẽ được tiếp trợ và giải cứu bởi cách khác, còn ngươi và nhà cha ngươi đều sẽ bị hư mất; song nào ai biết rằng chẳng phải vì cớ cơ hội hiện lúc nầy mà ngươi được vị hoàng hậu sao?”. Và đề mục được chọn cho sách Ê-xơ-tê là: SỰ BẢO HỘ.
Đáng lẽ gọi đề mục cho đầy đủ là: Sự Bảo Hộ của Đức Chúa Trời, nhưng điều kỳ diệu là toàn bộ sách Ê-xơ-tê không nói đến Danh Đức Chúa Trời hoặc Danh Giê-hô-va.
Đặc điểm của sách Ê-xơ-tê cũng như của sách Nhã ca trong Kinh thánh là cả hai sách đều không chép Danh của Chúa. Có các ý kiến giải thích như sau:
1. Trong lúc dân Y-sơ-ra-ên bị lưu đày, dường như dân Y-sơ-ra-ên nghĩ Đức Chúa Trời không còn ở với họ nữa như tâm trạng tác giả Thi thiên thứ 42 câu 3 và câu 10, “Đương khi người ta hằng hỏi tôi: Đức Chúa Trời ngươi đâu? Thì nước mắt làm đồ ăn tôi ngày và đêm… Trong khi những cừu địch tôi hằng ngày hỏi rằng: Đức Chúa Trời ngươi đâu? Thì chúngnó sỉ nhục tôi khác nào làm gãy các xương cốt tôi”,nên Chúa cho phép sách Ê-xơ-tê được viết ra để chứng minh Chúa vẫn âm thầm ở giữa dân Chúa(Theo Tiến sĩ Fausset).
2. Mathew Henry nói: Có thể chúng ta không thấy Danh Đức Chúa Trời trong sách, nhưng chúng ta vẫn thấy ngón tay của Ngài trên dân Chúa.
3. Ý kiến thứ ba: Vì sách nầy được viết ra trong thời kỳ nước Ba-tư cai trị, nội dung sách nói đến sự đắc thắng của người Y-sơ-ra-ên, nên có thể qua sự kiểm duyệt của người Ba-tư, người Ba-tư loại bỏ Danh Giê-hô-va. Tuy nhiên, họ đã không thể loại bỏ được công việc của Chúa.
4. Theo J. Sidlow Baxter: Danh Giê-hô-va đã được viết kín giấu 4 lần theo thể thơ chữ đầu (acrostic) và 1 lần cùng với Danh “Ta là Đấng Tự Hữu” [Ehlyed]. Những Danh xưng nầy viết theo những phụ âm JeHoVah [JHWH].
5. Dù không viết rõ Danh Chúa nhưng 4:14 tỏ ra lòng tin cậy nơi sự chọn lựa của Chúa đối với dân Y-sơ-ra-ên, Ngài không bao giờ bỏ họ.
6. Đoạn 4:16 và 9:31 đề cập đến sự kiêng ăn cầu nguyện là nói đến lời dạy của Đức Chúa Trời.
Tóm lại, đọc qua sách Ê-xơ-tê, không người nào có thể chối bỏ bàn tay của Đức Chúa Trời luôn bảo hộ dân Chúa, như Chúa đã hứa: “Ngài bao phủ người, săn sóc người, gìn giữ người như con ngươi của mắt mình… Bây giờ, hỡi Gia-cốp! Đức Giê-hô-va là Đấng đã dựng nên ngươi, hỡi Y-sơ-ra-ên! Ngài là Đấng đã tạo thành ngươi, phán như vầy: Đừng sợ, vì ta đã chuộc ngươi. Ta đã lấy tên ngươi gọi ngươi; ngươi thuộc về ta. Khi ngươi vượt qua các dòng nước, ta sẽ ở cùng; khi ngươi lội qua sông, sẽ chẳng bị che lấp.Khi ngươi bước qua lửa, sẽ chẳng bị cháy, ngọn lửa chẳng đốt ngươi. Vì ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, Đấng Thánh của Y-sơ-ra-ên, Cứu Chúa ngươi… Vì ta đã coi ngươi là quí báu, đáng chuộng, và ta đã yêu ngươi…” (Ê-sai 43:1-4).
Chúng ta hãy nhìn xem Sự Bảo Hộ Vô Hình của Đức Chúa Trời trên Dân Chúa qua sách Ê-xơ-tê:
A. Đoạn 1 và đoạn 2 - DỰ BỊ BẢO HỘ.
(1) Ê-xơ-tê được ngôi Hoàng hậu – đoạn 1 đến 2:20.
Sách Ê-xơ-tê bắt đầu với một Đại Tiệc, để rồi từ Đại Tiệc nầy phát sinh nhu cần một hoàng hậu cho vua A-suê-ru thay cho Hoàng hậu Vả-thi đương triều bị phế truất. Trong nhu cần cấp thiết đó, nàng Ê-xơ-tê xuất hiện trong cuộc tuyển phi và từng bước từng bước được những người chung quanh thương mến, như:
2:7, Ê-xơ-tê được Mạc-đô-chê thương mến nhận làm con gái, Vậy, khi cha mẹ nàng đã qua đời rồi, Mạc đô-chê nhận nàng làm con gái mình”.
2:9, “con gái trẻ đó đẹp lòng Hê-gai – quan Chưởng quản thái giám, và được ơn trước mặt người…
2:15b, “Ê-xơ-tê được ơn trước mặt mọi người thấy nàng”.
2:17, “Vua thương mến Ê-xơ-tê nhiều hơn các cung nữ khác, và nàng được ơn tại trước mặt vua hơn những nữ đồng trinh; vua đội mão triều thiên trên đầu nàng, và lập nàng làm hoàng hậu thế cho Vả-thi”.
(2) Mạc-đô-chê lập công - 2:21-23
Ba câu Kinh thánh nầy cho thấy Đức Chúa Trời đã chuẩn bị cho Mạc-đô-chê tiếp cận hoàng cung Phe-rơ-sơ.
2:19, Kinh thánh ghi: “Khi các nữ đồng trinh hiệp lại lần thứ nhì, thì Mạc-đô-chê ngồi ở nơi cửa vua…”.
2:21-23, “Trong các ngày đó, Mạc-đô-chê đương ngồi nơi cửa vua, có hai hoạn quan của vua, trong bọn kẻ giữ cửa, là Bích-than và Thê-rết, nổi giận toan mưu tra tay vào vua A-suê-ru. Sự việc ấy thấu đến Mạc-đô-chê biết, người học lại cho hoàng hậu Ê-xơ-tê, bà Ê-xơ-tê nhơn tên Mạc-đô-chê tâu lại cho vua. Người ta bèn tra hạch việc đó, thấy quả thật như vậy, rồi cả hai đều bị treo nơi cây mộc hình; đoạn họ chép điều đó trong sách sử ký tại trước mặt vua”.
Đức Chúa Trời từng bước dự bị cho Mạc-đô-chê đến gần vua bằng cách:
2:19, lần thứ nhì các nữ đồng trinh, nghĩa là các thiếu nữ đã chính thức được tuyển vào cung, trong đó có Ê-xơ-tê là con gái nuôi, Mạc-đô-chê đã được ngồi ở cửa vua.
2:22, tên của Mạc-đô-chê được hoàng hậu Ê-xơ-tê nói đến trước mặt vua.
2:23, công trạng của Mạc-đô-chê được ghi vào sách sử ký tại trước mặt vua, nhưng chưa được đọc. Điều nầy nhắc đến Giô-sép trong sách Sáng thế ký lập công với quan tửu chánh của vua Ai Cập, nhưng Đức Chúa Trời chưa cho phép tên của Giô-sép được nói đến trước vua Ai Cập. Đồng hồ của Đức Chúa Trời dường như chạy chậm hơn đồng hồ của chúng ta đang nôn nóng, nhưng Đức Chúa Trời luôn đúng giờ (Galatai. 4:4).
B. Đoạn 3 - NHU CẦN BẢO HỘ.
(1) Vì lòng kiêu ngạo của Ha-man - 3:1-6
Trong phân đoạn nầy, Kinh thánh ghi lại một người kiêu kỳ tên Ha-man, được vua thăng chức Thủ Tướng của nước Phe-rơ-sơ.Với chức cao dưới một người trên mọi người, Ha-man lên mình kiêu ngạo như một vị thần, và câu chuyện xung đột bắt đầu xảy ra, “Hết thảy thần bộc ở tại nơi cửa vua đều cúi xuống lạy Ha-man; vì về phần người, vua đã truyền bảo như vậy.Nhưng Mạc-đô-chê không cúi xuống, cũng không lạy người. Các thần bộc ở nơi cửa vua bèn nói với Mạc-đô-chê rằng: Cớ sao ông phạm mạng vua? Xảy vì chúng nói với người ngày nầy qua ngày kia, mà người chẳng khứng nghe đến, thì chúng cáo cho Ha-man hay, đặng thử xem sự tình của Mạc-đô-chê có thắng chăng, vì người đã tỏ cho chúng rằng mình là người Giu-đa. Khi Ha-man thấy Mạc-đô-chê không cúi xuống và không lạy mình bèn nổi giận dữ. Người ta đã học cho Ha-man biết Mạc-đô-chê là người Giu-đa, nên người cho sự tra tay trên một mình Mạc-đô-chê là một sự nhỏ mọn, người bèn tìm mưu giết hết thảy dân Giu-đa, là tông tộc của Mạc-đô-chê, ở trong toàn nước A-suê-ru”
(2) Vì lịnh diệt chủng tuyển dân - 3:7-15.
Kinh thánh ghi rõ: “Tháng giêng là tháng Ni-san, năm thứ mười hai đời vua A-suê-ru [tức là chín năm sau sự kiện xảy ra trong đoạn 1 -[1:3], một năm sau khi Ê-xơ-tê được tuyển chọn – [2:16], tức là khoảng tháng 4 hoặc tháng 5 lịch Y-sơ-ra-ên], Ha-man chọn ngày tháng tốt nhất theo mình để tâu xin với vua ký lịnh tiêu diệt dân Giu-đa khắp xứ. Ha-man còn mưu mẹo để vua dễ ký lịnh diệt chủng bằng cách tâu với vua: “Có một dân tộc tản mản, rải rác ra giữa các dân tộc trong những tỉnh của nước vua: luật pháp của chúng nó khác hơn luật pháp của các dân khác; lại chúng nó cũng không tuân theo luật pháp của vua; dung chúng nó chẳng tiện cho vua. Nếu điều đó vừa ý vua, khá giáng chiếu chỉ truyền tuyệt diệt chúng nó đi; rồi tôi sẽ cần mười ngàn ta-lâng bạc phó vào tay vua. Vua bèn cổi chiếc nhẫn khỏi tay mình, trao cho Ha-man” (3:8-10).Mưu mô của Ha-man là hứa cung cấp cho vua A-suê-ru mười ngàn ta-lâng bạc trong lúc vua đang cần tiền sau khi bại trận trước quân Hi Lạp.
C. BẰNG CHỨNG SỰ BẢO HỘ - 4: -10:
(1) Tiêu diệt kẻ thù –đoạn 4 đến đoạn 9:
Theo chiếu lịnh của Ha-man soạn được vua ký thì ngày 13 tháng mười hai tức tháng A-đa thì người Giu-đa khắp cả nước sẽ bị giết. Kinh thánh ghi: “Rồi họ gởicác thơ bởi lính trạm cho các tỉnh của vua, đặng dạy biểu rằng nhằm ngày mười ba tháng mười hai, tức là tháng A-đa, phải trừ diệt, giết chết và làm cho hư mất hết thảy người Giu-đa trong một ngày đó, vô luận người già kẻ trẻ, con nhỏ hay đờn bà, và cướp giựt tài sản của chúng nó” (3:13).
Trước chiếu lịnh diệt chủng, Mạc-đô-chê đã kêu gọi và được Hoàng hậu Ê-xơ-tê hiệp lòng kiêng ăn cầu nguyện ba ngày, và Đức Chúa Trời đã can thiệp cứu dân Giu-đa, họ được phép chống lại kẻ muốn giết mình, và họ đã thắng. Ha-man đã bị treo cổ.
Đức Chúa Trời đã đưa người của Chúa vào trước vua bằng cách:
Khiến vua không ngủ được muốn nghe đọc sách lịch sử, nhơn đó Mạc-đô-chê xuất hiện trước vua và được tôn trọng.
Hoàng hậu Ê-xơ-tê diện kiến vua mà không được triệu kiến, nhưng vua đã che chỡ và nhận lời đến dự tiệc với Ê-xơ-tê. Đức Chúa Trời đã chuẩn bị cơ hội cho Ê-xơ-tê cứu dân Giu-đa của bà, và khiến vua ra lịnh xử tử Ha-man.
Tiếp đó là Mạc-đô-chê được vua ban chức cao bên cạnh vua. Từ đây, dân Giu-đa có thêm một lễ hội vui mừng là Lễ Phu-rim, lấy từ từ ngữ cổ Phu-rơ, nghĩa là bỏ thăm chọn ngày vui (3:7).
(2) Tôn trọng người tin cậy - 10:
Đoạn 10 chỉ có 3 câu nhưng là một kết luận mô tả phước hạnh của một người kính sợ Đức Chúa Trời không chịu quì lạy con người, biết yêu thương người thân, yêu thương dân tộc. Kinh thánh đã ghi lại những phước mà Mạc-đô-chê được Đức Chúa Trời thưởng: “… cả sự cao trọng của Mạc-đô-chê, vua thăng chức người lên làm sao, thảy đều có chép vào sách sử ký các vua nước Mê-đi và Phe-rơ-sơ. Vì Mạc-đô-chê, người Giu-đa, làm tể tướng của vua A-suê-ru; trong vòng dân Giu-đa, người được tôn trọng, đẹp lòng các anh em mình, tìm việc tốt lành cho dân tộc mình, tìm việc hòa bình cho cả dòng dõi mình”.
Thật không có phần thưởng nào cao quý hơn mà một người kính sợ Chúa, yêu thương anh em cùng yêu thương dân tộc, được Đức Chúa Trời ban cho.Chúa Jêsus Christ phán: “… Nếu ai hầu việc ta, thì Cha ta ắt tôn quí người…” (Giăng 12:26).
